'ƠN CHÚA, NGƯỜI ĐÃ BIẾN NƯỚC LÃ THÀNH RƯỢU'

Cám ơn nhà thơ Nguyễn Thị Hồng đã viết bài bình cho tập thơ Người Hát (phần 2 Người Huýt Sáo). Bài vừa được đăng trên báo Tinh Hoa Việt. Mời các bạn đọc.

'ƠN CHÚA, NGƯỜI ĐÃ BIẾN NƯỚC LÃ THÀNH RƯỢU' (*)

Hai con người sinh ra, lớn lên ở hai châu lục, khác nhau từ dòng giống, ngôn ngữ, nền văn hoá và phong tục tập quán... Họ gặp nhau và chịu tác động của tiếng sét ái tình. Nhưng sau tiếng sét ái tình ấy là cả một trời khác biệt, cả một sự thử thách khắc nghiệt của thời gian, của cuộc sống thực dụng nếu không nói là nhàm chán thường ngày. Vậy mà giờ đây, sau một phần tư thế kỷ gặp gỡ rồi chung sống, họ vẫn có thể cất tiếng hát say mê về nhau. Thật là một điều kỳ diệu!

Chính vì thế mà ngay khi đọc một vài bài thơ đầu trong sê-ri Bùi Mai Hạnh viết tặng chồng - chàng Gary của nàng thơ, tôi đã khuyến khích nàng thơ: Em viết tiếp đi, chị nghĩ loại thơ này quí hiếm và nó sẽ có sức lan toả năng lượng tích cực đến mọi người. Và bây giờ, chúng ta đã có một tập thơ thật đặc biệt trên tay, thơ của người-đàn-bà-yêu-chồng, viết tặng chồng và cả tặng mình, thứ thơ có lửa, một ngọn lửa nồng nàn tình yêu đôi lứa của những người Vợ và Chồng không còn trẻ nữa - họ đã qua tuổi trưởng thành, thậm chí đang ở tuổi nghỉ hưu. Và ngọn lửa tình Chồng - Vợ này vừa nồng nàn vừa nồng đượm như than củi của thứ gỗ quí đã trải qua nhiều mùa mưa nắng, khiến ta vừa được vui lây chia sẻ, vừa tin tưởng rằng trên đời này còn nhiều điều tốt đẹp đang tồn tại. Vậy anh chàng này là ai, là người như thế nào mà được nàng thơ - người vợ tặng những vần thơ nồng nàn như vậy.

Gary là một chuyên gia về nước và môi trường, sang Việt Nam làm việc và gặp Nàng thơ. Lúc đó cả hai đều đang ở chặng đường lỡ dở lần một. Gary là một người đàn ông rất hiền và đa cảm. Và tâm hồn đa cảm của Gary khi gặp nàng thơ Bùi Mai Hạnh cũng trở thành một ‘chàng thơ’. Gary đã viết tặng Bùi Mai Hạnh rất nhiều thơ tình, trong đó có một bài Bùi Mai Hạnh đã nhờ tôi dịch và đọc trong tiệc cưới của Chàng - Nàng ở Viện Goethe năm 2005.

'Tôi không quên những buổi chiều

 nhưng ban mai mới là điều tôi mong

 cho tôi hạnh phúc làm chồng

 của người con gái mà lòng tôi yêu’'

Qua thơ Bùi Mai Hạnh, chàng hiện lên rất rõ từ dòng họ McLay ở Scotland sang định cư ở Úc đã nhiều đời.

'Anh đưa em về thăm mộ tổ tiên.

Dòng họ McLay đến từ Scotland'

Tôi thích nhiều bài, nhưng đặc biệt thích bài ‘Mẹ dạy anh cầm kim khâu’

 ... 'Mẹ dạy anh nâng niu giữ gìn đồ đạc

Mẹ dạy anh dùng giày cho đến khi rách...

Mẹ dạy anh không lãng phí

Không để lại thức ăn thừa trong đĩa

Không chờ đợi ai rửa bát dĩa của mình...

... Các con hãy lo cho mình, mẹ lo cho mẹ

 Đời không cho hoa thì ta ngắm lá’

Qua bài thơ này, ta thấy nhân vật Chồng được giáo dục một cách thật kỹ lưỡng về kỹ năng sống, có thể tự chăm sóc mình. Dưới sự giáo dục cẩn thận của người mẹ, anh là người được học hành để trở thành một chuyên gia có chuyên môn giỏi và làm việc nhà cũng giỏi. Tôi thật sự khâm phục và nể trọng những người đàn ông có gốc rễ sâu bền, luôn có một niềm lạc quan yêu đời. Chàng vừa làm mọi việc vừa huýt sáo. Niềm lạc quan ‘gia truyền’ này dường như là thứ men rượu dính kết, níu giữ, chữa lành những vết trày xước của những mối quan hệ qua thời gian.

‘Anh, người nông dân vừa làm vườn vừa huýt sáo

Đất tơi ra từ ngón tay từ ngón tay ấm nắng sứt sẹo

Từng đàn chim sà xuống mổ sâu

Hót lên giai điệu tự nhiên...'

Ơi người đàn ông cùng em vượt qua trùng trùng bão tố,

 Mẹ bảo anh giống bố.

‘Con đừng lo, vợ chồng con sẽ ổn’

‘Sao mẹ biết ?’

‘Vì mẹ được nghe tiếng bố huýt sáo suốt đời’

Và trong hoàn cảnh hôn nhân ‘con anh con tôi’ rất phức tạp, không khéo sẽ dẫn đến cuộc sống bất hạnh chứ đừng nói gì hạnh phúc. Nhưng chỉ qua khổ thơ sau trong bài "Con tự do bay đi" của Bùi Mai Hạnh, ta thấy người chồng, người cha có tên Gary rất nhân văn và chuẩn chỉnh trong quan niệm cũng như cách ứng xử:

'Ngày của cha, tôi nói với chồng

Cám ơn anh, người cha dượng tử tế của con em

Chồng tôi bất ngờ phản đối

Không, em nói sai rồi

 Anh không là cha dượng

Anh là một - người - cha'

Đấy, chân dung Gary, người chồng được nàng thơ Bùi Mai Hạnh của chúng ta yêu mê mải và làm thơ tặng là thế đấy. Tôi nghĩ, chàng ấy cũng xứng đáng được thế lắm. Còn nữ sĩ Bùi Mai Hạnh, tác giả của những bài thơ này thì sao. Nàng là ai. Tôi nghĩ chỉ cần đọc bài thơ có tựa đề ‘Sao anh không giữ em’ là ta có được chân dung nàng tương đối hoàn chỉnh. Qua bài thơ này, ta thấy tấm lòng nhân hậu và bao dung của người chồng của nàng thơ Bùi Mai Hạnh. Là một phụ nữ trí thức, nàng vừa là con người của gia đình, yêu chồng yêu con nhưng tâm hồn nàng lại trải ra cùng từng mạch đất dưới bước chân nàng đi, từng mảng mây bay trên khoảng trời nàng tới và từng số phận con người nàng gặp, chưa gặp mà chạm đến trái tim nàng. Và tâm hồn nhạy cảm ấy luôn rộng mở đón nhận niềm vui cũng như nỗi đau của cuộc đời này, của chính mình, của người thân, bạn bè và đồng loại để sẻ chia một cách chân tình và minh triết. Khi cuộc đời được “phục sinh”, Bùi Mai Hạnh bây giờ trở nên mạnh mẽ, dũng cảm, ào ạt và tràn đầy năng lượng. Như trong bài thơ 'Phượt đi anh'.

‘Phượt đi anh,

Phía trước là tự do

Phượt đi anh,

Trên đầu mặt trời đỏ

Phượt đi anh,

Khoảnh khắc này bất tử.

Phượt đi anh

Đừng sợ!

Phượt cùng em

Tình yêu đôi lứa viên mãn biến thành lòng yêu đời yêu người tràn trề, hồi sinh cho cả nơi cưu mang cõi chết:

'Ngay tại nơi này, mùa thu nghĩa trang

Em đã thấy người chết sống lại trong một hình hài mới

Những cây thông xanh, những bụi hồng thắm

Sự sống hoan ca biến hoá khôn lường...'

Và cả khi niềm vui chờ đợi những con thú mỏ vịt bơi qua sông sau nhà không thành, nàng thơ của chúng ta cũng vui với ‘sự kiện’ chúng không xuất hiện. Thật đúng là ‘mỹ nhân nằm trong đôi mắt của kẻ si tình’:

'Tôi chạy vào nhà

Băng qua mảng cỏ xanh hoa trắng li ti

Ngái nồng mùi đất thở

Chào mừng sự kiện

Chẳng có con thú mỏ vịt nào bơi qua.'

Ở đây, nàng dâu Bùi Mai Hạnh đã ngấm rất kỹ lời dạy thật hay của người mẹ chồng đáng kính. ‘Đời không cho hoa thì ta ngắm lá’.

Nàng thơ đã được tái sinh và có một tâm hồn trong trẻo để đón nhận những hạnh duyên mà đất trời đem đến, với tâm hồn cởi mở ấy, cái gì cũng thành thơ, tươi non, mơn mởn: từ quả su su bị bỏ quên mọc lá, bà cụ già cho chim trời ăn... Và đây bài ‘Hạt nguồn’ như một trái hạnh phúc có thực chín mọng trong tâm hồn:

'Con chim xanh có bộ lông đốm trắng

 Con chim trắng có chiếc mào vàng

 Trong nắng vàng có rất nhiều quả đỏ

Trong quả đỏ có hạt đang ngủ mơ...

 Trong ngủ mơ Anh gọi tên Em

 Trong em nở một sinh linh trong suốt

 Làn da đốm nắng, mái tóc tơ vàng?

Mê ăn quả chín, trả hạt về nguồn...'

Lần này, Bùi Mai Hạnh cho ra tập Người Hát gồm hai phần, Người Hát và Người Huýt Sáo. Giữa hai phần của tập thơ là khoảng thời gian nàng học và làm một nghề mới – một life coach – tạm dịch là Khai Vấn, nàng đã chuyển hóa thành một Bùi Mai Hạnh với những bài thơ ngọt ngào hạnh phúc tặng cho chồng mình và cho cuộc đời. Hãy đọc cả hai phần của tập thơ, bạn sẽ trân trọng hơn niềm hạnh phúc cất lên thành thơ của nàng, vì cuộc đời nàng thơ đã phải trải qua nhiều kiếp nạn cả nghĩa bóng và nghĩa đen, để có thể hát khúc hoan ca ngày hôm nay. Trong những hoàn cảnh đó, một số người có thể đã bị dập vùi. Nhưng may thay, như một câu trong Kinh thánh ‘Ơn Chúa, Người đã biến nước lã thành rượu’. Nàng thơ của chúng ta đã lột xác cuộc đời mình vì đã tìm ra được chân lý làm chủ cuộc đời theo triết lý của Nhà Phật:

'Thứ tha vô lượng đạo trời

Mình buông mình buộc mình bơi biển mình.'

Nàng thơ đã tự coach cho mình, coach cho chồng và đang giúp nhiều người tìm lại niềm hạnh phúc họ đáng được hưởng ở cõi trần gian này. Thứ Hạnh Phúc đạt đến cảnh giới mà con người hài hòa với vũ trụ. Như trong bài thơ sau đây

Dưới trời Healesville sáng trắng

bước đi dưới ánh mặt trời

thẳng lưng hứng nắng sáng chói

hàng cây sương giá ấm dần

tay nhỏ ủ trong tay lớn

mặt trời hào phóng chiếu nắng

lên môi ngọn cỏ ngậm sương

dưới trời Healesville sáng trắng

rỡ ràng thảm cỏ kim cương

anh bỗng cất lên tiếng hát

“walking in the sunshine

feeling the heart smile” (*)

trái tim nói lời linh thiện

em bỗng thấy một đôi vịt

há mỏ hớp tia nắng vàng

vợ chồng vịt thấy chúng mình

giật mình cùng nhau vỗ cánh

cùng hưởng chung nguồn nắng sáng

hoan lạc buồn đau cõi đời

trái tim truyền dòng máu ấm

Mặt Trời yêu vạn vật rong chơi.

----------------

(*) Nghĩa tiếng Việt: "Bước đi trong ánh mặt trời/ Cảm thấy trái tim mỉm cười"

Tôi muốn kết thúc bài viết này bằng bài thơ 'Nhà mình', bài thơ kết thúc phần hai NGƯỜI HUÝT SÁO của cả tập thơ NGƯỜI HÁT này:

'Ánh lửa hồng má người nhóm lửa, xao xuyến ngày Đông thứ nhất,

Người chồng trở về nhà, mang theo hơi lạnh thung lũng núi thiêng.

Căn nhà gỗ sực nức mùi thơm trà gừng, ong rừng cho mật,

Người vợ ngẩng lên, chìa má đỏ nóng bỏng đòi hôn...'

Hạnh phúc nhỏ nhoi đến từng bóng tối hỗn mang, nỗi đau chôn kín của anh của em, của bố mẹ tổ tiên...

Niềm vui giản đơn bên bếp lửa gia đình, thắp lên từ triệu triệu kiếp trước,

Bữa tối, và những câu chuyện cổ, khép lại một ngày thấm mệt,

Bay vào giấc mơ chúng mình, lời ca dao buồn vui mưa nắng tái sinh...

Này anh,

Chẳng có nơi đâu ấm bằng NHÀ MÌNH...

Hà Nội những ngày cuối Thu 2023

  Nhà thơ Nguyen Thi Hong